Jakie grafiki publikować w social mediach, by było to legalne

Anna Idzior-Mironowicz
24 sierpnia, 2021
Przeczytasz w ~ 7 min.
Jakie grafiki publikować w social mediach, by było to legalne

W dobie dynamicznego rozwoju społeczeństwa informacyjnego portale społecznościowe stały się nieodłącznym elementem naszej codzienności. Odgrywają coraz większą rolę nie tylko w życiu prywatnym jednostek, przejmując częściowo rolę kontaktów interpersonalnych oraz stając się niejako wizytówką użytkownika, ale także stanowią ważny element strategii marketingowej firm. Coraz więcej z nich ma swoje profile w social mediach, na których prezentuje swoje usługi i ofertę.

Mimo tego, iż w mediach społecznościowych posługujemy się głównie słowem, by uatrakcyjnić swój przekaz bardzo chętnie korzystamy ze zdjęć oraz grafik. O tym jak duże znaczenie ma komunikacja obrazem w social mediach mówią nawet najnowsze badania społeczne, a w mediach społecznościowych każdego dnia pojawiają się ogromne ilości nowych zdjęć. Niestety niewielu z nas jest świadomych skąd faktycznie pochodzi zdjęcie czy grafika oraz czy udostępniając czyjeś grafiki może tym samym łamać prawo lub regulamin portalu społecznościowego. 

 

Norma prawna

W kwestii ochrony własności intelektualnej dotyczącej publikacji zdjęć i grafik w social mediach regulacje prawne obowiązują w oparciu o ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. Własność intelektualna definiowana jest jako zbiorcze określenie grup monopoli prawnych, które obejmują między innymi dobra niematerialne. 

Zgodnie z art. 1 ust. 1, w zw. ust. 2 pkt 3 w/w ustawy przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W praktyce oznacza to, że wszelkie przejawy kopiowania bez zgody autora są niezgodne z prawem i grozi za nie odpowiedzialność karna i cywilna. Przepisy te obowiązują do postów, zdjęć, grafik czy utworów muzycznych, nawet jeśli ich autor pozostaje anonimowy, ponieważ w praktyce nie oznacza to, że zrzekł się on praw do danego utworu. 

 

Rodzaje licencji grafik (licencje Creative Commons)

Prawa autorskie obowiązujące w Internecie opierają się na licencjach Creative Commons. Większość internautów choć raz spotkała się z tym pojęciem, jednak niewielu użytkowników sieci wie, czym tak naprawdę są licencje CC. Creative Commons jest systemem licencji, dzięki którym autor dzieła może samodzielnie określić zasady, na których chciałby dzielić się swoimi dziełami z innymi użytkownikami sieci. Twórca korzystający z licencji CC zawsze zachowuje prawa autorskie do utworu, a jednocześnie umożliwia innym kopiowanie i rozpowszechnianie. 

Wyróżniamy pięć rodzajów licencji, różnią się one między sobą zasadami korzystania z utworu:

CC0

znak domeny publicznej

Twórca wybierający tę licencję tym samym przekazuje utwór do domeny publicznej, zrzekając się jednocześnie wszelkich praw do utworu, które dotychczas wynikały z prawa autorskiego. Osoba, która opatrzyła utwór tym oświadczeniem nie udziela także żadnych gwarancji co do utworu oraz wyłącza odpowiedzialność za wykorzystywanie z niego.

CC BY

 logo licencji CC BY

Na prawach tej licencji utwór można dowolnie kopiować, zmieniać, rozprowadzać i przedstawiać pod warunkiem oznaczenia autora. Ten rodzaj licencji, poza zrzeczeniem się praw do utworu. oferuje najszersze swobody dla licencjobiorcy.

CC NC

logo licencji CC BY NC

Ten typ licencji umożliwia użytkownikowi kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworów tylko i wyłącznie w celach niekomercyjnych, czyli wykorzystywanie utworu nie może się wiązać z uzyskiwaniem na jego podstawie przychodów. 

CC SA

logo licencji CC BY SA

Utwory udostępnione na licencji: ”na tych samych warunkach” można rozpowszechniać, przedstawiać i wykonywać jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo, jak utwory zależne również będą obejmowane tą samą licencją. Przykładem takiego utworu może być np. opowiadanie tłumaczone na inny język, a następnie udostępniane innym użytkownikom. Jego dalsze udostępnianie musi odbywać się na warunkach takiej samej licencji na jakiej zostało zamieszczone. 

CC ND

logo licencji CC ND

Tego typu licencja umożliwia użytkownikom kopiowanie i rozpowszechnianie utworów o dowolnym formacie bez utworów zależnych czyli remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, użytkownik nie może rozpowszechniać zmodyfikowanych treści

Uwaga! Licencje łączą się ze sobą i mogą mieć różne wersje zależne od dostosowania do aktualnych wymogów prawa. Przyjmują wówczas postać CC BY-NC 3.0. (przykład).

Profesjonalne kampanie Facebook ADS

Sprawdź naszą >> OFERTĘ <<

Prawa autorskie na Facebooku

Facebook jest jednym z najpopularniejszych portali społecznościowych na świecie. Zakładając na nim konto każdy użytkownik zostaje poproszony o akceptację regulaminu. W regulaminie – oprócz ogólnych zasad korzystania z Facebooka – znajdują się także zapisy o prawach autorskich. Zgodnie z regulaminem oraz standardem społeczności Facebooka użytkownicy mają prawa własności intelektualnej do wszystkich treści, które tworzą lub  udostępniają za pomocą portalu. Jednocześnie udostępniając, publikując lub przesyłając treści objęte prawem do własności intelektualnej użytkownik udziela tym samym bezpłatnej i niewyłącznej licencji serwisowi. Warto przy tym podkreślić, że udzielając portalowi licencji, nie dokonujemy przeniesienia praw autorskich i majątkowych. Licencja, która został udzielona Facebookowi wygasa, gdy usuwamy daną treść z portalu, o ile treści te nie zostały udostępnione innym osobom, które ich nie usunęły. 

Czy zatem możemy dowolnie udostępniać zdjęcia znalezione na Facebooku? Licencja Facebooka gwarantuje, że udostępniając zdjęcia nie naruszamy praw majątkowych. Pamiętajmy jednak, że twórcy zdjęcia czy grafiki, którą udostępniamy u siebie, przysługuje nadal prawo autorskie. Wyraża się ono na przykład poprzez podpisanie utworu imieniem i nazwiskiem twórcy. 

Zupełnie inne prawa będą natomiast przysługiwały osobom, które zorientowały się, że wykorzystano ich selfie. Prawo autorskie wyraźnie wskazuje, że rozpowszechnianie czyjegoś wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Wyjątek od tej zasady stanowią przypadki, gdy fotografowana osoba jest powszechnie znana przez wzgląd na pełnione przez nią funkcje publiczne lub zdjęcie przedstawia pewną całość np. zgromadzenie lub publiczną imprezę. 

 

Prawa autorskie na Instagramie

Pod względem praw autorskich Instagram działa podobnie jak Facebook. Korzystając z tego serwisu zgodnie z regulaminem udzielamy licencji na wykorzystywanie opublikowanych treści. W przypadku usunięcia przez nas konta na Instagramie, zdjęcia lub grafiki będą się nadal pojawiać w serwisie, jeśli zostały udostępnione innym osobom, które treści nie usunęły. Jeśli chcemy udostępnić treści należące do innych osób, musimy uzyskać odpowiednie zezwolenie (np. licencję lub zgodę autora). 

 

Prawa autorskie na Youtube

Publikując jakikolwiek materiał na platformie YouTube udzielamy serwisowi zgodnie z jego regulaminem ogólnoświatowej, niewyłącznej, nieodpłatnej, możliwej do przeniesienia i podlegającej sublicencji licencji na korzystanie z naszych treści wideo. Licencja – podobnie jak w przypadku innych opisywanych serwisów społecznościowych – będzie obowiązywać do czasu usunięcia materiałów wideo z serwisu YouTube. Najważniejszą zasadą na YouTubie jest to, że twórcy powinni przesyłać tylko samodzielnie stworzone filmy lub takie, z których mają prawo korzystać. Jednym z rozwiązań do weryfikacji tego, czy możemy dany utwór wykorzystywać lub czy w naszym filmie możemy umieścić konkretne zdjęcie czy grafikę, jest sprawdzenie, czy dzieło zostało udostępnione na tzw. licencjach Creative Commons. Wyszukiwarkę darmowych i otwartych materiałów w sieci udostępnionych na licencjach Creative Commons znajdziesz tutaj: https://ccsearch.creativecommons.org/

 

Kiedy naruszamy prawa autorskie?

Nieznajomość regulaminów mediów społecznościowych nie jest usprawiedliwieniem dla naruszenia praw autorskich. By bezpiecznie korzystać z treści znalezionych na portalach społecznościowych, przede wszystkim musimy rozważyć, czy planowane udostępnianie zdjęć lub innych treści ma charakter inny niż tylko wyłącznie prywatny i osobisty. Jeśli udostępnianie zdjęć nie ma charakteru prywatnego, należy zweryfikować, kto posiada prawa autorskie do danego zdjęcia. Swoje zdjęcia i grafiki możemy w social mediach publikować bez ograniczeń. Jeśli jednak pod wpływem zachwytu nad daną grafiką lub zdjęciem postanowimy ją wykorzystać na swoim prywatnym profilu lub profilu naszej marki, udostępniając zdjęcie innym bez respektowania licencji na których zdjęcie zostało zamieszczone w sieci – naruszamy tym samym prawa autorskie. 

 

Co grozi za naruszenie praw autorskich?

Zamieszczając na portalach społecznościowych zdjęcia i grafiki i nie respektując przy tym praw autorskich uruchamiamy sankcje wynikające z przepisu art. 116 ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Mówią one: “kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch”. Jeśli sprawca dopuszcza się przy tym osiągania korzyści majątkowej wynikającej z udostępnianego utworu – podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Jeśli naruszenie praw autorskich wynika z nieumyślnego działania – wymiar kary to grzywna lub pozbawienie wolności do roku. 

Jak oceniasz tekst?

Średnia ocen 0 / 5. Liczba głosów: 0

Bądź pierwszy i oceń tekst.